در سال‌های ابتدایی ورود فناوری محاسبات ابری به صنعت شبکه و مراکزداده، رسانه‌ها و سایت‌ها به‌طور مرتب تیتر می‌زدند: «داده‌ها در فضا»، «داده‌ها در میان ابرها»، «ذخیره‌سازی اطلاعات در آسمان» و «مراکز داده در ابر». شاید تا چند سال دیگر این تیترها دوباره بازار داغ خود را پیدا کند، اما نه برای محاسبات ابری و رویکردهای خبرنگاری و مهارت‌های تیترزنی، بلکه به‌طور واقعی شبکه، مراکزداده و اطلاعات کاربران در فضا ، آسمان و لابه‌لای ابرها باشند.
چرا که نه؟
مراکزداده سنتی از نظر فیزیکی یا به صنایع و کسب‌وکارها متصل بوده یا ادغام می‌شدند. یعنی یک مرکزداده در درون شرکت یا کنار آن راه‌اندازی و نگهداری می‌شد. ایده، مراکزداده ذخیره‌سازی و دسترسی سریع به اطلاعات بود. با ورود فناوری‌هایی مانند محاسبات ابری و مجازی‌سازی، کم‌کم مراکزداده از کسب‌وکارها فاصله گرفتند و ایده دسترسی از راه دور به منابع و سرورها مطرح شد. مزایای یک مرکزداده از راه دور در کنار مفاهیم جدیدی مانند کولوکیشن، آن‌قدر برای سازمان‌ها و کسب‌وکارها جذاب شد که اکنون بیش از نیمی از مراکزداده مبتنی بر فناوری‌های ابر هستند. شرکت‌ها تمایل دارند در مراکزداده سرور و فضای ذخیره‌سازی فیزیکی خریداری کنند و نگهداری آن‌ها را به دیگران بسپارند.
استقرار یک مرکزداده در کنار ساختمان شرکت یا درون آن از دیدگاه‌های مختلفی هزینه‌بر و بسیار دشوار شده، اما مراکزداده راه دور می‌توانند در زمین‌های ارزان با امنیت و فضای فیزیکی گسترده راه‌اندازی شوند. به‌علاوه، امکان استفاده از انرژی‌های پاک فراهم می‌شود. به همین دلیل در سال‌های اخیر مراکزداده در دل غارها و کوه‌ها، زیر زمین، زیردریاها و هر جای دیگری که قابل‌تصور باشد؛ نصب می‌شوند. پس، چرا به فضا فکر نکنیم؟ یک چشم‌انداز وسیع از نظر مساحت و فضای فیزیکی، امنیت بالا و البته انرژی خورشیدی بی‌پایان!
Jack Pouchet، سخنگوی شرکت Emerson Network Power که در حوزه توسعه کسب‌وکارها و اتوماسیون اداری فعالیت می‌کند؛ می‌گوید: «با پیشرفت‌های اخیر در خودکارسازی مراکزداده و استفاده از روبات‌ها و فرآیندهای خود اصلاح‌گر، این چشم‌انداز دور از انتظار نیست.» او معتقد است: «شرکت‌ها می‌توانند برای غلبه بر چالش‌های کنونی مراکزداده مانند تامین انرژی، تامین امنیت، کاهش هزینه‌های عملیاتی و افزایش کارایی به استقرار مراکزداده در فضا بیندیشند.»
ساخت مراکزداده در فضا با ۱۰۰ میلیون دلار
امروزه، ده‌ها اپراتور و شرکت مشغول ارائه خدمات ارتباطی و اینترنتی ماهواره‌ای هستند. صدها میلیون نفر در سراسر جهان از طریق موبایل و دستگاه‌های همراه به اینترنت متصل می‌شوند. شرکت‌های بزرگی مانند گوگل، فیس‌بوک و آمازون روی ماهواره‌های اینترنتی سرمایه‌گذاری کردند و می‌خواهند کل کره زمین را زیر پوشش شبکه‌های تلفن همراه و دیتا ببرند. بنابراین موضوع ارتباط با یک مرکزداده در فضا چندان دشوار، پیچیده یا غیرممکن نیست. ناسا در سال ۲۰۱۷ برای راه‌اندازی اینترنت پرسرعت در ایستگاه فضایی بین‌المللی را کلید زد که به نام «CRD» معروف است. در CRD از ارتباطات نوری برای ارتباط دو نقطه در فضا و زمین استفاده می‌شود. سیگنال‌های نوری ۱۰ تا ۱۰۰ برابر بهتر از سیگنال‌های رادیویی هستند و مزایای بیشتری دارند. در استفاده از سیگنال‌های نوری به انرژی کمتری نیاز است و سرعت نیز افزایش پیدا می‌کند. ناسا تا سال ۲۰۲۲ اینترنت پرسرعت خود را در فضا راه‌اندازی می‌کند.
راه‌اندازی یک مرکزداده برای عموم مردم در مقیاس بزرگ، در سطح یک کشور که خیابان‌ها، جاده‌ها، خانه‌ها و ارتباطات اشیا را پاسخ‌گو باشد؛ هزینه‌ای حدود نیم میلیارد دلار دارد، اما شرکت Emerson Network Power برآورد کرده راه‌اندازی چنین مرکزداده‌ای در فضا می‌تواند حداکثر ۱۰۰ میلیون دلار هزینه دربرداشته باشد.
شاید در گام نخست، یک مرکزداده فضایی برای مصارف آنلاین و بی‌درنگ مناسب نباشد و همراه با تاخیر و اختلال استفاده شود ولی برای مصارف ذخیره‌سازی سرد یا آرشیوی بسیار مناسب خواهد بود. مراکزداده مستقر در زمین می‌توانند پایان هر روز یک نسخه از اطلاعات را روی مرکزداده فضایی ذخیره و پشتیبان‌گیری کنند تا هم از نظر امنیت و هم هزینه به‌صرفه باشد. در فضا فقط موجودات فضایی به این مرکزداده دسترسی دارند و تصور هک سرورها توسط آنان هنوز در فیلم‌های علمی تخیلی هم مطرح نشده است. می‌توان یک مرکزداده را در مدار ایستای زمین (Geosynchronous Orbit) راه‌اندازی کرد تا به کره زمین هم نزدیک‌تر باشد.